Komu z nas babcia nie mówiła, że zmiana między czerwienią wargową a skórą to tylko „zimno” i nie ma czym się martwić… wywołana stresem, mrozem albo przegrzaniem słonecznym. Jak najbardziej są to czynniki wyzwalające pojawienie się zmiany, ale nie ich geneza. Przyczyną jest zakażenie wirusem opryszczki Herpes simplex – HSV Typ 1 lub HSV Typ 2. Ten pierwszy odpowiedzialny do tej pory był za zakażenia głównie w obrębie błon śluzowych jamy ustnej i skóry twarzy, ten drugi natomiast w obszarze błon śluzowych narządów płciowych i odbytu. W związku ze zmianą upodobań seksualnych (rozpowszechnieniem seksu oralnego) granica ta nie jest obecnie jednoznaczna.
Typ 1 jest najczęściej spotykanym wirusem w Europie. Typ 2 natomiast występuje znacznie rzadziej, a mimo to badania serologiczne populacji polskiej pokazują, że zakażonym nim jest 9,3% społeczeństwa.
Zakażenie pierwotne jest to pierwszorazowe zakażenie w życiu.
Zakażenie nawrotowe jest to aktywacja wirusa, który znajduje się uśpiony w zwojach nerwowych i który już wcześniej wywoływał objawy.
Objawy
- Miejscowe (dobrze znane)
- Obrzęk
- Zaczerwienienie
- Ból
- Pieczenie
- Uczucie mrowienia
- następnie tworzą się pęcherzyki z płynem, nadżerki, a na koniec brunatny strupek
- Ogólne
- Występują głównie w zakażeniu pierwotnym
- Związane z namnażaniem się wirusa
- Grypopodobne: gorączka, bóle mięśni i głowy
A teraz do sedna tego artykuły, czyli do zagrożenia podczas ciąży…
Czy „zimno” może zagrażać Twojemu nienarodzonemu dziecku?
TAK! Na szczęście tylko w części przypadków. O tym jak sobie z nimi radzić parę słów poniżej.
Ciąża sprzyja reaktywacji wirusa – czyli rozwinięciu objawów z uśpionych wirusów w zwojach nerwowych. Najbardziej niebezpieczne są jednak zakażenia pierwotne!
W trakcie zakażenia pierwotnego dochodzi do intensywnego namnażania się wirusa (wiremii). Wirusy te mogą przechodzić przez łożysko, a gdy do tego dojdzie przed 20 tyg. ciąży skutkuje to nawet w 25% przypadków poronieniem. Może również zostać zaburzony rozwój dziecka (np. za mała głowa, za małe oczy czy wodogłowie).
Do zakażenia może dojść również podczas porodu – 85% przypadków wszystkich zakażeń u noworodków. Wtedy dzieci rozwija, w ciągu 48 godzin od narodzin, na skórze zmiany pęcherzykowe. U niektórych noworodków dochodzi do uszkodzeń neurologicznych, które mają szczególnie złe rokowanie.
Kiedy bezzwłocznie przyszłe Mamy powinny się zgłosić do lekarza?
Leczenie zakażenia pierwotnego (pierwszorazowego) należy rozpocząć natychmiast, niezależnie od tygodnia ciąży.
Leczenie zakażenia nawrotowego można rozpocząć profilaktycznie po 36 tyg. ciąży – w tzw. okresie okołoporodowym, aczkolwiek nie jest to bezwzględnie zalecane.
Leki miejscowe – maści, plasterki, zmniejszają objawy, ale nie zapobiegają nawrotom. Dlatego też w przypadku opryszczki u ciężarnych skuteczne leczenie przeciwwirusowe jest leczeniem doustnym, działającym ogólnoustrojowo, obniżającym wiremię, zmniejszającym ryzyko powikłań i zapobiegającym nawrotom.
Objawowa opryszczka okolic intymnych w okresie okołoporodowym jest wskazaniem do ukończenie ciąży przez cięcie cesarskie, aby zapobiec kontaktu dziecka z wydzieliną z pęcherzyków, które zawierają kopie wirusa. Jeśli chodzi o opryszczkę w okolicy innej niż genitalna to możliwy jest poród siłami natury z zachowaniem zasad ostrożności (dezynfekcja, nieprzepuszczalne opatrunki na zmienioną powierzchnię ciała).
Zwracajcie również uwagę na opryszczkę u swoich partnerów szczególnie podczas kontaktów płciowych w czasie ciąży. Jeśli występuje podejrzenie aktywnego zakażenia wirusem opryszczki to zalecana jest abstynencja seksualna. Można rozważyć leczenie przeciwwirusowe (doustne) partnera oraz stosowanie prezerwatyw.
Ani w Polsce, ani w Niemczech nie ma obowiązkowych, refundowanych badań dla ciężarnych w kierunku wirusa HSV Typ 1 czy 2. Objawy są jednak tak typowe, że raczej ciężko je przegapić albo pomylić z inną jednostką chorobową.
Dzięki tak szerokiemu rozpowszechnieniu wirusa opryszczki w populacji europejskiej, przebadano wielokrotnie stosowane w okresie ciąży leki przeciwwirusowe i nie został dowiedziony żaden negatywny wpływ na rozwój płodu.
Podsumowując wirus opryszczki jest bardzo rozpowszechniony, daje typowe objawy, w czasie ciąży zakażenie pierwotne musi być leczone żeby nie stanowiło zagrożenia dla płodu. Leki przeciwwirusowe są bezpieczne. W tym wypadku ważna jest świadomość problemu i szybka reakcja (zgłoszenie się do lekarza).
Wszystkim przyszłym MAMOM życzę bezpiecznej ciąży i porodu.
Dr n. med. Dorota Dobek
Specjalista Ginekolog i Położnik
Lekarz Medycyny Estetycznej
Zapraszamy do dyskusji na naszej stronie na portalu Facebook.