Zagrożenie koronawirusem wywołującym COVID-19 z dnia na dzień wzbudza coraz większy niepokój. W naszej przychodni Pacjentki w ciąży chciałyby poznać odpowiedź na wiele pytań. Czy wirus przenosi się na płód? Czy stanowi większe zagrożenie dla nowo narodzonych dzieci itd. Mimo iż wirus ten nie jest w pełni poznany, to zostały już opublikowane pierwsze badania oraz oficjalne zalecenia w krajach europejskich, które dla Was tu podsumujemy.
Objawy zakażenia koronawirusem SARS-Cov-2 u ciężarnych
Są podobne jak u innych dorosłych niebędących w ciąży: gorączka, duszność czy kaszel. Częściej na chorobę COVID-19 zapadają mężczyźni niż kobiety, a ciężkie powikłania występują szczególnie u ludzi starszych. Mimo obniżonej odporności w ciąży nie zaobserwowano wyjątkowo ciężkich i częstszych powikłań zakażenia koronawirusem SARS-Cov-2. Aktualnie nie ma dowodów na to, że zwiększa on ryzyko poronienia czy wad wrodzonych u dziecka. (Pierwsze doniesienia o wirusie są z listopada ubiegłego roku, a więc nie obejmują ciężarnych w pierwszym trymestrze, który jest kluczowy dla wykształcenia organów u płodu.) W przypadku matek z COVID-19 NIE stwierdzono po porodzie obecności koronawirusa w wodach płodowych, krwi pępowinowej, mleku matki czy jamie nosowo gardłowej dziecka. Dane te są bardzo uspokajające. Ryzyko zakażenia płodu w łonie matki określono jako małe. W Chinach stwierdzono jedynie 2 przypadki noworodków, które zaraziły się po porodzie przez kontakt z osobą zarażoną. W Londynie kilka dni temu urodziło się dziecko z COVID-19. Nie jest jak dotąd jasnym czy do zakażenia doszło podczas porodu czy w łonie matki. W Chinach u niektórych ciężarnych z objawami doszło do porodu przedwczesnego. Nie ma jednak wystarczających danych by stwierdzić czy ma to związek ze stanem ogólnym matki jako wskazaniem do przedwczesnego rozwiązania ciąży czy z przedwczesnymi samoistnymi skurczami/ odejściem wód płodowych.
Jak dotąd nie stwierdzono obecności wirusa w mleku matek z COVID-19, dlatego też nie istnieją przeciwwskazania do podawania go dzieciom. Mleko matki ma znany korzystny wpływ na układ odpornościowy noworodków. Z drugiej strony nie można zapominać o ryzyku zarażenia dziecka drogą kropelkową poprzez bliski kontakt podczas karmienia piersią i czynności higienicznych. Rodzice wraz z zespołem lekarskim powinni indywidualnie przedyskutować system opieki nad dzieckiem, możliwość jego izolacji od zakażonej matki oraz sposób karmienia. Matki mogą również odpompować pokarm do wysterylizowanych butelek, by osoba niezakażona mogła go podać. Jest wiele możliwości, których korzyści oraz wady nie są do końca poznane. Również wcielenie ich w życie jest bardzo trudne logistycznie.
Skutki wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce mające wpływ na przyszłych rodziców
Szpitale zostały zamknięte dla odwiedzających. Tym samym rodzącym nie mogą towarzyszyć partnerzy. Ojcowie nie mają prawa do odwiedzin w trakcie hospitalizacji Pacjentki, która to po porodzie naturalnym wynosi z reguły 48h, a po cięciu cesarskim czy ze wskazań zdrowotnych matki, bądź noworodka ulega wydłużeniu. (Ważne jest zabranie do szpitala wszystkich niezbędnych przyborów higienicznych, ubranek dla dziecka, zdrowych przekąsek dla matki.) Czyli nastąpił powrót do porodówek sprzed lat, gdzie przyszli ojcowie czekali pod drzwiami, a kobiety były wspierane jedynie przez zespół położnych i lekarzy. Jest to mało komfortowa sytuacja, dodatkowo obciążająca psychicznie ciężarne, ale konieczna by ograniczyć ryzyko dla innych rodzących, noworodków oraz personelu medycznego.
W Polsce zostały wyznaczone szpitale, które mają zajmować się Pacjentami z objawami zapalenia górnych dróg oddechowych wywołanych koronawirusem SARS-CoV-2. Nie tylko celem leczenia tej choroby, ale również mają zapewniać szerokie spektrum procedur medycznych w przypadku stanów nagłych, wymagających interwencji medycznej – np. zawał serca, udar, zapalenie wyrostka robaczkowego itd. Zostały również wyznaczone szpitale położnicze dla Pacjentek z objawami COVID-19. Jeśli jesteś w ciąży i masz dolegliwości, skurcze albo odeszły Ci wody płodowe, a dodatkowo masz gorączkę, kaszel, duszność bądź podlegasz kwarantannie zadzwoń na infolinię NFZ (800 190 590) lub pogotowie ratunkowe celem uzyskania dalszych informacji, transportu medycznego.
Życzymy wszystkim zdrowia i mamy nadzieję, że rygorystyczne kroki podjęte celem opanowania epidemii w Polsce przyniosą zamierzony efekt.
Artykuł powstał dnia 15.03.2020. Z pewnością następne tygodnie przyniosą odpowiedź na wiele pytań.
Lek. med. Magda Dobek-Chęcińska specjalista ginekolog położnik